PexelsWat is emotie-eten?
Van emotie-eten wordt gesproken als het motief om te eten emotioneel is. Dat wil zeggen dat je geen fysieke honger hebt, maar wil eten omdat er een emotie aan ten grondslag ligt welke vaak niet herkend wordt, zoals bijvoorbeeld onrust, leegte, stress of verdriet.
Het ervaren van leegte is iets dat bij veel mensen voorkomt, dit gevoel is meestal ontstaan tijdens de jeugd. Bijvoorbeeld door ouders die weinig oor en oog hadden voor je emoties als kind en je het gevoel gaven dat deze emoties onbelangrijk waren. Zo van ‘het valt allemaal wel mee’. Daardoor kan in je jeugd het gevoel ontstaan zijn ‘er niet te mogen zijn’.
Gevoelens herkennen
De vraag bij emotie-eten is wat het onderliggende verlangen is. Daarom is het belangrijk te leren herkennen hoe je verlangen ervaart. Wat merk je? Is het lichamelijk, bijvoorbeeld een gevoel in je lijf? Zit het meer in je hoofd, dus kun je bijvoorbeeld maar niet stoppen aan eten te denken? Of is het emotioneel, bijvoorbeeld als je je verveelt?
Probeer zo goed mogelijk te omschrijven wat je merkt bij jezelf. Zowel lichamelijk, als waar je aan denkt, wat je voelt en wat er verder met je gebeurt. Noteer dit om beter inzicht in jezelf te krijgen.
Het komt heel vaak voor dat we moeite hebben met het herkennen van onze eigen gevoelens. Het zit in onze Westerse aard om ons gevoel af te sluiten. ’s Ochtends gaat de knop om en begin je met het afwerken van je agenda. Het is daarom belangrijk om na te gaan hoe je dagritme eruitziet. Daar kun je belangrijke informatie uit halen, zoals over waar het eventueel misgaat.
Overeten is een gevolg, geen oorzaak
Het onderdrukken van gevoel lokt ALTIJD compensatiegedrag uit. Bij de ene persoon is dit (over)eten, bij de ander uit het zich bijvoorbeeld in bovenmatig alcoholgebruik, koopgedrag of series kijken. Het kan ook gezond gedrag zijn, zoals sporten.
De (onbewuste) reden dat gevoel onderdrukt wordt, is ‘niet willen stilstaan’. Mensen willen het liefste in één ruk door naar geluk. Schuld en schaamte zijn ook belangrijke gevoelens die je ervan weerhouden om naar je emoties toe te gaan.
Verdedigings mechanismes
Naar binnen kijken en naar je emoties toe gaan is eng. Het zit in het menselijke karakter om enge situaties te vermijden en je veilig te willen voelen.Onbewust hebben we daarom verdedigings mechanismes ontwikkeld, deze helpen om de controle te houden. Veel mensen babbelen maar wat (vanuit het hoofd) in plaats van verbinding met zichzelf te voelen en vanuit gevoel te praten. Dit is een afleidingsmanoeuvre; het moet eerst zakken naar het lijf.
Herken je een van de volgende verdedigingsmechanismes?
Weglachen
Excuses (geen tijd…)
Over een ander onderwerp beginnen
Een ander de schuld geven
Bagatelliseren
Rationaliseren
Toch is het belangrijk dat je er probeert achter te komen waar jouw pijn of verdriet zit. Ga voor jezelf na wat jou het meeste raakt aan een situatie die je dwars zit. Soms lukt dit niet alleen, dan is het raadzaam om een coach te zoeken. Een coach kan je, door middel van het stellen van de juiste vragen, helpen om inzicht te krijgen in jouw gevoelens.
De negatieve overtuiging die aan jouw eetgedrag ten grondslag ligt moet ontrafeld worden. Met behulp van een coach kun je de diepte in gaan om die kern te raken, en vanuit daar weer omhoog. Houd in de gaten dat het om de gevoelslaag gaat, niet de omstandigheden.
Naast leegte is troost een veelgehoorde reden om te gaan eten. Als dit voor jou ook geldt, dan is het goed om te beseffen dat dit meestal ook betrekking heeft op je jeugd of opvoeding.
Het hoeft niet altijd om zware dingen te gaan. Als je ’s avonds een eetaanval hebt gehad, kun je gewoon even de dag doornemen. Hoe is de dag gegaan, waar ging het mis? Hoe kwam dat? Dat geeft inzicht. Meestal is het zo dat er een vervelende situatie is voorgevallen die de oorzaak is van de eetbui.Je hebt bijvoorbeeld je eigen grens overschreden door ‘ja’ te zeggen tegen een hoeveelheid extra werk, die je er eigenlijk niet bij kunt hebben. Dit helder krijgen voor jezelf is de eerste stap naar een oplossing.
Je bent meer dan je eetprobleem
Mensen met eetproblemen hebben vaak last van allerlei negatieve overtuigingen over zichzelf. Het is heel belangrijk het vertrouwen in je eigen kunnen terug te vinden en te versterken.
Ga na op welke momenten het wél lukt om het verlangen naar eten te weerstaan.Welke strategie heb je in het verleden gebruikt en waarom werkte dit? Vind je dit moeilijk? Kijk dan naar hoe je op andere gebieden in je leven problemen en moeilijke situaties oplost. Jouw eetgedrag is maar een klein stukje van je totale gedrag. Een strategie die op een ander vlak werkt, kun je waarschijnlijk ook goed aanwenden om toe te passen op het probleem-eten.
Wat je aandacht geeft groeit. Besef dat je meer bent dan je eetprobleem. Werk aan je eigenwaarde door dagelijks je positieve eigenschappen te benoemen, om het verslavingsmonster kleiner te maken en jouw gezonde deel groter.
Anonieme Overeters
Emotie-eters staan erom bekend zich heel erg aan te passen. Vanuit hun omgeving krijgen overeters te maken met reacties waarbij mensen oordelen, oplossingen aandragen of bagatelliseren, maar dat werkt niet. Daarom blijven mensen met overgewicht gesloten. Bijeenkomsten van Anonieme Overeters kunnen heel behulpzaam zijn. Door de veiligheid en anonimiteit binnen de groep is het vaak veel gemakkelijker om je open te stellen.
Anonieme Overeters is een programma gebaseerd op de principes van Anonieme Alcoholisten. Door het volgen van dit herstelprogramma hebben veel mensen een gezond gewicht bereikt en behouden. Door jarenlange ervaring met dwangmatig eten en het herstellen hiervan, is Anonieme Overeters in staat om begrip en ondersteuning te bieden aan de dwangmatige eter. Heb je hier behoefte aan? Kijk dan eens op www.anonieme-overeters.nl.
Vermogen om jezelf te uiten
Het gaat niet zozeer om het thema dat speelt, maar om of je het alleen moet dragen. Door je emoties op te kroppen en ermee om te gaan vanuit een isolement wordt het allemaal veel zwaarder. Zodra je het een beetje naar buiten durft te brengen zal dat opluchten. Je kunt het bijvoorbeeld delen met een andere persoon die je vertrouwt, maar ook het vertellen tegen een dier of het proberen op te schrijven kan werken.
Omdat het onderdrukken van gevoelens altijd tot compensatiegedrag leidt is het noodzakelijk dat je leert jezelf te uiten. Assertiviteit speelt hierbij een belangrijke rol.
Assertief zijn betekent dat je in staat bent anderen te zeggen wat je wilt, voelt of denkt, zonder de ander onnodig te kwetsen. Dat je voor jezelf opkomt en dat je je grenzen kan stellen als er sprake is van verschillende of tegengestelde verwachtingen, meningen en behoeften. Wanneer je in een situatie aan kunt geven dat je iets niet fijn vindt (wat er in je leeft) en wat je graag anders zou willen en waarom, dan klopt dat wat je zegt en doet met je gevoel. Je hebt dan geen last van onderdrukte gevoelens.
In de praktijk komen we echter vaak andere communicatiestijlen tegen:
Subassertief gedrag: je durft gevoelens en gedachten niet eerlijk te uiten uit angst voor afwijzing. Zoals ‘ze vinden me vast niet aardig als ik nee zeg’. Eigen grenzen worden voorbijgegaan en de eigen ik wordt weggecijferd. Maar als je geen nee durft te zeggen dan doe je dus dingen tegen je zin, neem je te veel hooi op je vork en kom je te weinig aan jezelf toe. Wat je zegt en doet komt niet overeen met je gevoel en hierdoor ontstaan gevoelens van irritatie, opgekropte boosheid en ontevredenheid over jezelf. Hier komt het compensatiegedrag om de hoek kijken, de onderdrukte gevoelens kunnen overeten (emotie-eten) uitlokken. Maar ook andere klachten zoals overspannenheid, somberheid en woede-uitbarstingen kunnen hiervoor zorgen.
Passief-agressief gedrag(de slachtofferrol): je vertelt veel over de negatieve dingen die je overkomen en/of laat op non-verbale wijze heel duidelijk aan anderen merken dat er iets aan de hand is. Je legt de schuld buiten jezelf neer en neemt geen eigen verantwoordelijkheid.
Saboterende gedachten inruilen voor helpende gedachten
Het invullen van de volgende vier G’s (Gebeurtenis, Gedachten, Gevoelens, Gedrag) kan je helpen om inzicht te krijgen in jouw saboterende gedachten.
Gebeurtenis (de situatie, wat gebeurde er), bijvoorbeeld: ik was heel druk;
Gedachten, bijvoorbeeld: ik had eigenlijk geen tijd om extra werk te doen maar ik vond dat ik het niet kon maken om nee te zeggen;
Gevoelens, bijvoorbeeld: ik was boos;
Gedrag (wat ben je gaan doen), bijvoorbeeld: eten.
Door het invullen van de vier G’s krijg je inzicht in waar het misgaat. Je vond dat je het niet kon maken om nee te zeggen, maar daardoor werd je boos en gefrustreerd en dat heeft een eetbui uitgelokt. Waarom vind je eigenlijk dat je geen nee kan zeggen? De saboterende gedachte kan bijvoorbeeld zijn: ‘ze vinden me vast niet aardig als ik nee zeg’. Maar is dat echt zo? Wat kun je de volgende keer doen om op een assertieve manier te reageren?
Dit is best wel lastig en dit heb je echt niet in één keer onder de knie. Het kan helpen om even wat tijd voor jezelf in te lassen zodat je niet zonder na te denken in dezelfde valkuil trapt. De volgende keer als iemand je iets vraagt wat je eigenlijk niet wil doen kun je zeggen: “Ik moet eerst even in mijn agenda kijken.” Dit voorkomt dat je meteen ja zegt omdat je het gevoel hebt dat je onder druk staat. De tijd die je nu gewonnen hebt kun je gebruiken om een goede reactie te bedenken en eventueel te oefenen zoals: “Ik heb het even nagekeken, maar het komt me echt niet uit.”
een kleine stap verder ga je met de DANK methode die ik al een keer eerder beschreef. Dan herken je de emotie al, maar ga je daar nog even dieper op in.
Pas als je in verbinding staat met jezelf en leert trouw zijn aan jezelf, zal je daadwerkelijk van emotie-eten af kunnen komen. Als je er zelf niet uitkomt zoek dan hulp!
hellofresh
